Spis treści

Rodzaje mikrofonów

Typy mikrofonów (krawatowy, shotgun, stereofoniczny, mikrofon USB)

Charakterystyka kierunkowa

Typy złącz (wyjść) – TRS, TRRS, USB-C, Lighting, XLR

Mocowanie

Podstawowe parametry mikrofonów

Czułość

Pasmo przenoszenia

Stosunek sygnał / szum

 

Jaki mikrofon wybrać do vlogowania, do nagrywania na Youtube albo do wywiadów. Jakie parametry są najważniejsze przy wyborze mikrofonu? Do czego wykorzystuje się shotgun a do czego mikrofon krawatowy? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym tekście. Niestety, aby odpowiedzieć na pytania dotyczące konkretnych zastosowań konieczne będzie zrozumienie kilku pojęć, z których część jest techniczna. Zacznijmy od początku...

 

Rodzaje mikrofonów (budowa)

Do nagrywania filmów z pomocą lustrzanki, bezlusterkowca lub kamery wykorzystywane są przede wszystkim dwa rodzaje mikrofonów różniących się pod względem zasady działania (budowy): dynamiczne i pojemnościowe.

Mikrofon dynamiczny

Jest mniej czuły od pojemnościowego, ma bardziej płaską charakterystykę.

Mikrofony dynamiczne są zbudowane z połączonych membrany i cewki oraz magnesu. Membrana jest przymocowana do cewki umieszczonej w polu magnetycznym wytwarzanym przez magnes. W wyniku poruszania membraną w cewce płynie prąd o częstotliwości takiej jak fale dźwiękowe poruszające membranę.

Mikrofony dynamiczne nie wymagają zasilania.

Zalety

Szersze pasmo przenoszenia

Trudniej go „przesterować”

Nie wymaga zasilania

Ocieplanie dźwięku, dzięki czemu głos brzmi „radiowo”

 

Wady

Mniej czuły od mikrofonu pojemnościowego

Ma bardziej płaską charakterystykę

 

Mikrofon pojemnościowy

Jest zbudowany z ruchomej membrany i nieruchomej okładki, tworzących kondensator. Do kondensatora podpięte jest napięcie. W wyniku poruszania membraną przez falę dźwiękową zmienia się odległość okładek kondensatora, co powoduje przepływ prądu w obwodzie.

Mikrofony pojemnościowe wymagają zasilania. Mogą być zasilane z wbudowanego akumulatora lub przez przewód (USB, XLR)

 

Zalety

Bardziej czuły

Ma większą dynamikę

Szersze pasmo przenoszenia

 

Wady

Wymaga zasilania

Bardziej podatny na szumy z otoczenia

 

Mikrofon elektretowy

to odmiana mikrofonów pojemnościowych. Zasada działania mikrofonów elektretowych jest tak sama, jak mikrofonów pojemnościowych, ale nie wymagają przykładania zasilania, ponieważ jedną z okładek kondensatora stanowi specjalny naelektryzowany materiał – elektret.

 

Typy mikrofonów

 

Shotgun

Jest to mikrofon montowany na tyczce lub kamerze. Zazwyczaj mają bardzo wąską charakterystykę kierunkową (superkardioidalną / hiperkardioidalną – patrz: Charakterystyki kierunkowe mikrofonów). Mówiąc obrazowo, mikrofon ten zbiera dźwięk z tej strony, w którą go zwrócimy.

Co nam to daje? Otóż to, że nagramy przede wszystkim interesujący nas dialog, a nie przejeżdżające obok samochody. Shotgun dobrze rejestruje dźwięk, kiedy jest blisko jego źródła, czyli 1,5 - 3 metry. Im dalej, tym gorzej.

 

Zalety

Nie ma kabli, które się plączą

Wady

Rejestruje również te dźwięki, których wolelibyśmy nie nagrywać

Zastosowanie

do dynamicznych scen, kiedy chcemy rejestrować wszystkie dźwięki elementów będących w obiektywie (np. grupa ludzi)

Mikrofon krawatowy (lavalier)

Składa się z malutkiego mikrofonu o charakterystyce dookólnej, z przewodem podłączanym do urządzenia rejestrującego lub nadajnika mikroportu. Znajduje się zwykle stosunkowo blisko twarzy osoby nagrywanej.

Zalety

Dobrze rejestruje dźwięk mówiącego, słabiej dźwięki dookoła

Dobry w trudnych warunkach, kiedy jest dużo ‘szumów” dookoła

 

Wady

Kabel, trzeba się pilnować

Widoczny na ujęciu lub konieczność ukrywania go

 

Zastosowanie

Mikrofon krawatowy sprawdzi się przy statycznych ujęciach, np. kiedy jedna osoba monologuje lub przy statycznym wywiadzie, gdzie np. dwóch rozmówców rozmawia siedząc. W tym drugim wypadku konieczne jest zastosowanie dwóch mikrofonów krawatowych lub jednego podwójnego. Taki mikrofon można łatwo ukryć na przykład pod ubraniem lub za kołnierzem.

 

Mikrofon stereo

Mikrofon stereo to nic innego jak dwie kapsuły mikrofonowe w jednej obudowie. Każda z nich wysyła sygnał na osobny kanał. Stąd dźwięk stereofoniczny. Zazwyczaj takie mikrofony przypominają budową „krótkie” shotguny.

 

Zalety

Bardziej przestrzenny dźwięk

Wady

Ze względu na ich charakterystykę mogą wyraźnie rejestrować dźwięki spoza kadru

Zastosowanie

Mikrofon stereo spisze się w nagraniu tła czy dźwięków ogólnego planu. Raczej średnio nadaje się do rejestracji dialogów na zewnątrz, ze względu na to, że łatwo rejestruje również inne dźwięki.

 

Mikrofon USB

Są to mikrofony pojemnościowe, z wbudowanymi dodatkowo przedwzmacniaczem i konwerterem analogowo-cyfrowym. Dzięki temu mikrofon USB podłączamy bezpośrednio do wolnego portu komputera i jest gotowy do użycia. Mocowane są na podstawce lub wysięgniku.

Zalety

Łatwy w użyciu

Maj przyjemne brzmienie

Wady

Używany stacjonarnie ze względu na zasilanie

Zastosowanie

Mikrofony USB wykorzystywane są do streamingu online, do statycznego nagrywania vlogów (przy biurku) oraz do nagrywania samego głosu lektora.

 

Mikrofon reporterski

Mikrofon reporterski wyglądem przypomina mikrofon estradowy. Budową jest przystosowany do trzymania w ręku. Osoba mówiąca trzyma mikrofon przed sobą lub jest on trzymany przez reportera przed osobą mówiącą.

 

Zalety

Wygodny przy przeprowadzaniu wywiadów, w terenie.

Szybko gotowy do użycia w porównaniu do mikrofonu krawatowego.

Wady

Widoczny na nagraniu

 

Mikroport

Składa się z nadajnika lub nadajników, do których podpięte są mikrofony (zazwyczaj krawatowe) oraz odbiornika podpiętego do urządzenia rejestrującego. Mikroport pozwala na przekazywanie dźwięku radiowo.

 

Zalety

Brak kabli, swoboda ruchu

 

Wady

Większa podatność na zakłócenia

Dodatkowe baterie

Cena – znacznie droższe rozwiązanie od samego mikrofonu przy tej samej jakości

 

Zastosowanie

Zastosowanie mikroportu pozwala na zwiększenie dynamiki ujęć. Mówiący może się przemieszczać, okręcać tyłem, a dźwięk jest taki sam. Mikroporty są dzięki temu uniwersalne. Można przeprowadzać z ich użyciem wywiady, prowadzić bloga, itp.

 

Charakterystyki kierunkowe mikrofonów

Charakterystyka kierunkowa mikrofonu opisuje, w jakim stopniu mikrofon jest czuły na falę dźwiękową, zależnie od kąta tej fali względem mikrofonu. I tak mikrofony mogą być jednokierunkowe, dwukierunkowe lub wielokierunkowe. Mikrofony jednokierunkowe rejestrują lepiej dźwięki tylko z jednej strony, dwukierunkowe z dwóch a wielokierunkowe wychwytują dźwięki dochodzące ze wszystkich kierunków.

Częściej jednak można spotkać się z następującymi określeniami charakterystyk: kardioidalna, superkardioidalna, dookólna (omnidirectonal), ósemkowa.

 

Typy złącz (wtyków)

TRS (tzw. mini jack, 3.5mm) – wyjście mikrofonu do lustrzanek, bezlusterkowców, mikserów (czasem), rejestratorów i kamer. Ma trzy kontakty, licząc masę.

TRRS – różni się od poprzednika jedynie ilością kontaktów, ponieważ ma ich 4 razem z masą. Stosowane są do podłączania mikrofonów do smartfonów, chociaż coraz częściej do smartfonów mikrofony podłączamy przy pomocy innych wtyków, o czym poniżej.

USB-C coraz częściej wykorzystywane do połączania mikrofonu do smartfona (Android, starsze urządzenia Apple’a )

Lighting złącze Apple służące do podłączania urządzeń korzystających z systemu od iOS 6 do iOS 13

XLR – złącze stosowane przede wszystkim w profesjonalnych urządzeniach. Jego podstawową zaletą jest są relatywnie niskie straty i zakłócenia sygnału i odporność na warunki pogodowe oraz uszkodzenia mechaniczne.

Klasyczne złącze xlr składa się z trzech pinów (męskie) /otworów (żeńskie).

 

Mocowanie mikrofonów

 

Mikrofony, zależnie od swojego przeznaczenia i budowy mogą być mocowane na urządzeniu rejestrującym obraz (nakamerowe, np. za pomocą gorącej stopki), na osobie nagrywanej (krawatowe, przypinane do krawata, koszuli, itp.), wsuwane w uchwyt, mocowane na gwint (na stojak lub wysięgnik).

Podstawowe parametry mikrofonów,

czyli jak czytać specyfikacje mikrofonów

 

Czułość

Jak sama nazwa wskazuje – bardziej czuły mikrofon rejestruje cichsze dźwięki niż mniej czuły, czyli jest bardziej wrażliwy na falę dźwiękową. Czułość mikrofonu może różnie wyglądać w różnych częstotliwościach, co znaczy, że na przykład dany mikrofon lepiej rejestruje wysokie dźwięki (bo ma wyższą czułość w częstotliwościach wysokich dźwięków), a gorzej niskie, lub odwrotnie.

 

Przykład

-30dB +/- 3dB / 0dB=1V/Pa, 1kHz

Im niższa pierwsza wartość (tutaj -30dB , tym czulszy mikrofon).

Niższa oznacza większą cyfrę z minusem:)

+/- 3dB – to zakres tolerancji, tj. o tyle mogą się różnić pomiędzy sobą poszczególne produkty tego samego modelu

0dB=1V/Pa, 1kHz – warunki, dla których robiono pomiar

 

Pasmo przenoszenia

Jest to zakres częstotliwości, które rejestruje mikrofon. Niskie częstotliwości dźwięku słyszymy jako dźwięki niskie (basy), wysokie częstotliwości to dźwięki wysokie (soprany). Zakres częstotliwości rejestrowanej przez ludzkie ucho to 16-20 000 Hz. Głos ludzki mieści się w paśmie: 100 Hz – 8 kHz, dla zwykłej mowy nawet można przyjąć 500 Hz – 3 kHz.

 

Przykład

35Hz~18kHz, czyli mikrofon rejestruje dźwięki od 35Hz do 18kHz

Stosunek sygnał/szum

Jest to stosunek sygnału do szumu (SNR, ang. signal-to-noise ratio). Im wyższa wartość, tym lepsza.

Przykład

>74 dB

 

Który mikrofon wybrać?

Wybór właściwego mikrofonu to tak naprawdę odpowiedź na kilka oczywistych pytań.

 

Co będę nagrywać ?

Jedną osobę, grupę osób, ogólne kadry, czy wywiad?

Mikrofon krawatowy możesz wykorzystać wyłącznie przy nagrywaniu jednej lub też maksymalnie dwóch osób (mikrofon podwójny).

Mikrofon kierunkowy sprawdzi się zarówno przy nagrywaniu jednej osoby jak i grupy osób. Podobnie mikrofon stereo nakamerowy, którego charakterystyka powoduje, że nagrywane są równie wyraźnie dźwięki spoza kadru. Jeżeli chcesz, aby mikrofon wychwytywał również operatora, wybierz mikrofon superkardioidalny.

Mikrofon reporterski przyda się wyłącznie podczas wywiadów (jedna, dwie osoby), a mikrofon USB dedykowany jest do transmisji online.

Jaki typ ujęć planuję – dynamiczne czy statyczne ?

Do dynamicznych wywiadów na ulicy najlepszy będzie mikrofon reporterski.

Z kolei mikrofon kierunkowy powinien znajdować się nie dalej niż 2 metry od źródła dźwięku.

Jeżeli planujesz ujęcia z różnych odległości od urządzenia rejestrującego (kamery, bezlusterkowca, itp.) warto zainwestować w mikroporty i mikrofony krawatowe, ponieważ dzięki temu poziom dźwięku będzie cały czas taki sam, niezależnie od odległości mówiącego od urządzenia rejestrującego.

Do statycznych ujęć warto wziąć pod uwagę mikrofon krawatowy, ponieważ po pierwsze lepiej niż mikrofon kierunkowy wytłumia szumy, rejestrując najlepiej głos jednej (lub dwóch) osoby, po drugie, o ile dysponujemy mikrofonem na dłuższym kablu, źródło dźwięku może być bardziej oddalone od rejestratora obrazu, niż w przypadku mikrofonu kierunkowego. Sporym utrudnieniem w przypadku mikrofonu krawatowego jest kabel łączący mikrofon z urządzeniem rejestrującym.

Nagrywając statyczne ujęcia w dobrze wytłumionym studio, możesz wykorzystać zarówno mikrofon kierunkowy nakamerowy lub mikrofon krawatowy. Inwestowanie w tym przypadku w rozwiązania bezprzewodowe nie jest konieczne, ponieważ kable można ukryć i nie zmieniasz położenia mikrofonu względem urządzenia rejestrującego.

 

W jakich warunkach będę nagrywać?

W złych warunkach akustycznych lepiej sprawdzi się mikrofon dynamiczny niż pojemnościowy. Podobnie lepiej sprawdzi się mikrofon krawatowy niż kierunkowy.

Przy doborze mikrofonu poza budową, typem, czułością i charakterystyką kierunkową mikrofonu istotne będą jego dodatkowe funkcje, jak na przykład filtr dolnoprzepustowy, pozwalający wyeliminować przy rejestracji dźwięku szumy tła, np. przejeżdżających samochodów. Inną przydatną funkcją w przypadku bardzo głośnych miejsc jest ujemne wzmocnienie (tłumienie, gain, np. -10dB), co pozwala na zmniejszenie ryzyka przesterów.

Jeżeli dysponujesz dobrze wygłuszonym studiem, możesz zastosować mikrofon pojemnościowy o wysokiej czułości, na przykład mikrofon kierunkowy. Niestety mikrofony pojemnościowe rejestrują więcej „szumów” (niepożądanych dźwięków z otoczenia np. echo itp.), co znacznie utrudnia pracę w złych warunkach akustycznych.

Jeżeli prowadzisz ze swojego studia transmisje online, warte polecenia są mikrofony USB.

 

 

Oczywiście jest też inny, znacznie prostszy sposób doboru mikrofonu. Możesz po prostu zadzwonić do nas, a my Ci doradzimy :-) Zapraszamy do kontaktu.